Problem
Mae Cyngor Sir Penfro wedi cyflawni rhai o'r cyfraddau ailgylchu uchaf yng Nghymru yn gyson. Mae un o gydrannau allweddol ei wasanaeth rheoli gwastraff yn cynnwys chwe Chanolfan Ailgylchu, sy'n cael eu gwerthfawrogi'n fawr gan breswylwyr. Fodd bynnag, fel llawer o awdurdodau lleol eraill yng Nghymru a ledled y Deyrnas Unedig, mae'r Cyngor wedi wynebu pwysau ariannol yn y blynyddoedd diwethaf oherwydd cyfyngiadau cyllidebol ar wasanaethau'r Cyngor.
Er mwyn mynd i'r afael â'r her hon, gwelodd y Cyngor gyfle i dalu'r costau sy'n gysylltiedig â chasglu a gwaredu gwastraff DIY drwy ei Ganolfannau Ailgylchu. Cyflwynodd y Cyngor dâl i breswylwyr sy'n cael gwared ar y ffrwd ddeunydd hon drwy ei rwydwaith Canolfannau Ailgylchu.
Fodd bynnag, daeth y fenter hon ar draws rhwystr sylweddol: diffyg pontydd pwyso ym mhob un o'r Canolfannau Ailgylchu, a oedd yn ei gwneud yn anodd mesur meintiau gwastraff yn gywir at ddibenion codi tâl. Felly roedd angen ateb ar y Cyngor a fyddai'n gweithredu system codi tâl deg ac effeithlon gan barhau i fod yn ymarferol ac yn hygyrch.
Ateb
Gan ganolbwyntio ar symlrwydd a thryloywder, datblygodd Cyngor Sir Penfro system syml a hawdd ei defnyddio i godi tâl am waredu gwastraff DIY yn ei Ganolfannau Ailgylchu heb fod angen pontydd pwyso. Roedd camau allweddol rhoi hyn ar waith yn cynnwys:
- Gwybodaeth glir a hygyrch: Mae gwefan y Cyngor yn rhoi gwybodaeth fanwl am wastraff y codir tâl amdano, gan alluogi preswylwyr i amcangyfrif costau cyn trefnu ymweliad. Mae hyn yn sicrhau bod defnyddwyr gwasanaeth yn wybodus ac yn gallu cynllunio eu hymweliadau’n effeithiol.
- System archebu slot Canolfan Ailgylchu effeithiol: Mae'n ofynnol i breswylwyr archebu slot cyn ymweld â'u Canolfan Ailgylchu leol. Mae'r broses archebu yn ei gwneud yn ofynnol i breswylwyr nodi a ydynt yn dod â gwastraff DIY ac yn rhoi arweiniad pellach ar ba ddeunyddiau sy'n bodloni'r meini prawf.
- System brisio tair haen: Er mwyn goresgyn absenoldeb pontydd pwyso, cyflwynodd y Cyngor strwythur prisio tri chategori syml yn seiliedig ar faint llwyth:
- Llwyth bach: Yn addas ar gyfer faniau bach (fel faniau Peugeot Partner neu Citroen Berlingo), faniau codi, neu drelars un echel.
- Llwyth canolig: Wedi'i gynllunio ar gyfer faniau maint Transit neu drelars dwy echel.
- Llwyth mawr: Yn berthnasol i gerbydau mwy, fel faniau Luton.
Mae'r pris ar gyfer pob haen brisio yn cael ei adolygu'n flynyddol a'i gymeradwyo gan Gabinet y Cyngor cyn gwneud unrhyw newidiadau.
- Opsiynau talu cyfleus: Cesglir taliadau ar y pwynt gwaredu, a gall preswylwyr dalu â cherdyn, gan gynnig proses drafod ddidrafferth. Ni dderbynnir arian parod yn y Canolfannau Ailgylchu.
Effaith
Mae menter Cyngor Sir Penfro wedi sicrhau manteision sylweddol:
- Effeithlonrwydd gweithredol: Nid yw absenoldeb pontydd pwyso wedi rhwystro gweithrediad y cynllun, diolch i'r system ddosbarthu, sydd wedi profi'n effeithlon ac yn ddibynadwy.
- Mynediad tryloyw: Mae'r system brisio glir wedi sicrhau bod preswylwyr yn deall y strwythur costau, gan hyrwyddo tryloywder.
- Gwell ymwybyddiaeth ymhlith y cyhoedd: Mae'r fenter wedi cynyddu ymwybyddiaeth preswylwyr am gostau rheoli gwastraff a phwysigrwydd ailgylchu, gan annog arferion gwaredu mwy cyfrifol.
- Cynaliadwyedd ariannol: Trwy gyflwyno taliadau ar gyfer gwaredu gwastraff DIY, mae'r Cyngor wedi llwyddo i gynhyrchu arian i dalu am gasglu a gwaredu gwastraff DIY mewn Canolfannau Ailgylchu, gan helpu i leihau pwysau cyllidebol.
Mae'r Cyngor wedi dangos sut y gall dull creadigol o fynd i’r afael â goresgyn heriau logisteg arwain at lwyddiant ariannol a gweithredol. Mae’r achos hwn yn amlygu model y gall awdurdodau lleol eraill ddysgu ganddo, gan gynnig llwybr ymlaen yn wyneb cyfyngiadau cyllidebol.